Bài viết

Hệ Thống Chữa Cháy Tự Động: Những Sai Lầm Thường Gặp Và Cách Khắc Phục

Posted on 13/11/2025 by ADmin

13
Th11

Hệ thống chữa cháy tự động – bao gồm sprinkler, hệ thống khí, bọt hoặc dạng đặc chủng – là “lá chắn” đầu tiên bảo vệ tính mạng và tài sản khi hỏa hoạn xảy ra. Tuy nhiên, nếu trong quá trình thiết kế, thi công hoặc vận hành xảy ra sai sót, hiệu quả của toàn bộ hệ thống có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng hoặc hoàn toàn mất tác dụng. Bài viết này sẽ phân tích những sai lầm phổ biến nhất khi triển khai hệ thống chữa cháy tự động và cách khắc phục.

Thiết kế và lựa chọn hệ thống chưa phù hợp với loại công trình

Một trong những lỗi cơ bản nhưng rất thường gặp là chọn loại hệ thống chữa cháy không phù hợp với mức nguy cơ cháy, loại vật liệu chứa, chiều cao công trình hoặc môi trường sử dụng. Ví dụ: sử dụng hệ thống sprinkler chuẩn cho kho chứa hàng hóa dễ cháy, hoặc chọn hệ thống khí cho môi trường có bụi – hóa chất – đều dẫn đến hiệu quả thấp.

Nguyên nhân & Hậu quả:

• Thiết kế không đánh giá đúng hazard classification (phân loại nguy cơ cháy).

• Không cập nhật tiêu chuẩn hiện hành hoặc bỏ qua điều kiện sử dụng thực tế.
  Hậu quả: Hệ thống dễ hoạt động không đủ tải khi cháy; hoặc khi chuyển đổi công năng, hệ thống không đáp ứng yêu cầu – dẫn đến rủi ro lan cháy lớn.

Cách khắc phục:

• Khảo sát kỹ công năng công trình, loại hàng hóa, vật liệu, chiều cao tầng, mật độ người.

• Dựa vào tiêu chuẩn phù hợp như NFPA 13 (sprinkler), NFPA 2001 (hệ thống khí), hoặc tiêu chuẩn quốc gia tương ứng để lựa chọn giải pháp đúng.

• Khi công trình có thay đổi hoạt động (ví dụ từ văn phòng thành kho chứa), tiến hành đánh giá lại hệ thống chữa cháy để điều chỉnh hoặc thay thế nếu cần.

Lắp đặt đường ống, piping, đầu phun hoặc máy bơm sai kích thước

Một sai lầm kỹ thuật lớn là thiết kế hoặc thi công sai đường kính ống dẫn nước, môi chất hoặc không tính toán thủy lực đúng dẫn tới máy bơm không đạt áp hoặc lưu lượng không đủ.

Nguyên nhân & Hậu quả:

• Dùng “quy tắc tự do” thay vì tính toán chuyên sâu.

• Nối ống sai đường kính, bó gấp, thu hẹp cút nối.
  Hậu quả: Đầu phun sprinkler không phun đủ nước; khi xảy ra cháy, lưu lượng thấp không dập tắt được; máy bơm hoạt động quá tải dẫn đến hư hỏng sớm.

Cách khắc phục:

• Thực hiện tính toán lưu lượng – áp suất thủy lực trước khi thi công.

• Kiểm tra công việc thi công: đường kính ống thực tế, số lượng cút nối, khả năng rò rỉ.

• Sau lắp đặt, thực hiện thử áp lực (hydro test) và test lưu lượng khi hệ thống hoạt động thử nghiệm.

Thiếu hoặc chậm trễ trong bảo trì, kiểm định định kỳ

Hệ thống chữa cháy tự động chỉ thực sự hiệu quả nếu được bảo trì thường xuyên. Nhiều chủ đầu tư hoặc đơn vị vận hành bỏ qua phần này và dẫn đến hệ thống không hoạt động khi cần.

Nguyên nhân & Hậu quả:

• Không lập lịch bảo trì hoặc thiếu đội ngũ vận hành được đào tạo.

• Không thay linh kiện hư, không kiểm tra bơm, van, đầu phun, đường ống.
  Hậu quả: Van bị khóa, máy bơm bị rỉ sét, đường ống bị tắc; khi có cháy, hệ thống không kích hoạt hoặc hoạt động không đủ mạnh để kiểm soát đám cháy.

Cách khắc phục:

• Lập danh sách kiểm tra bảo trì định kỳ: van, đầu phun, bơm, đường ống, hệ thống báo cháy.

• Ghi lại hồ sơ kiểm tra, bảo trì để phục vụ kiểm định cơ quan PCCC hoặc audit nội bộ.

• Đào tạo nhân viên vận hành để nhận diện dấu hiệu sớm như áp suất giảm, van chưa mở, rò rỉ.

Van, khóa, van điều khiển bị đóng hoặc thao tác sai gây mất hiệu quả

Một lỗi phổ biến trong thi công và vận hành là van chính hoặc họng tiếp nước ngoài (FDC) bị đóng, hoặc lắp thêm van không được phép theo tiêu chuẩn, dẫn tới hệ thống chữa cháy không hoạt động đúng khi cần.

Nguyên nhân & Hậu quả:

• Van phụ bị lắp sai mã, van chính bị đóng trong lúc bảo trì.

• Lắp thêm van không phù hợp tiêu chuẩn khiến áp lực hệ thống bị cản trở.
  Hậu quả: Khi sự cố xảy ra, đầu phun không được cấp nước hoặc bị giảm áp suất lớn, làm mất tác dụng dập cháy.

Cách khắc phục:

• Trước khi bàn giao và khi vận hành: kiểm tra tất cả van chính, van FDC, họng lấy nước chữa cháy.

• Gắn nhãn rõ vị trí van chữa cháy, huấn luyện nhân sự không chuyên không được tùy ý điều chỉnh.

• Kiểm tra lại sau mỗi lần bảo trì hoặc thay đổi thiết bị – đảm bảo không có van bị khóa hoặc rò rỉ.

Thiếu đào tạo nhân sự vận hành và không có kế hoạch ứng phó khẩn cấp

Hệ thống chữa cháy tự động chỉ tốt nếu được vận hành đúng cách và kịp thời khi có sự cố. Thiếu đào tạo hoặc thiếu kế hoạch ứng phó sẽ khiến hệ thống bị động khi xảy ra cháy.

Nguyên nhân & Hậu quả:

• Nhân sự không được huấn luyện cách kích hoạt hệ thống, cách phản ứng khi cảnh báo.

• Không có kịch bản thi hành khi báo động, nhân viên không rõ vai trò.
  Hậu quả: Khi xảy ra cháy, các thiết bị đã sẵn sàng nhưng không được kích hoạt hoặc vận hành đúng cách; thiệt hại có thể lớn hơn rất nhiều.

Cách khắc phục:

• Tổ chức định kỳ các buổi huấn luyện sử dụng hệ thống chữa cháy tự động.

• Lập tài liệu hướng dẫn sử dụng, sơ đồ thiết bị, quy trình báo động và sơ tán.

• Gắn bảng chỉ dẫn ngay tại tủ điều khiển hệ thống; xác định rõ người chịu trách nhiệm vận hành trong ca trực.

Không cập nhật hoặc điều chỉnh hệ thống khi công trình thay đổi hoặc tiêu chuẩn mới

Dù hệ thống đã lắp đặt đúng lúc ban đầu, nhưng nếu công trình thay đổi chức năng (ví dụ từ văn phòng thành kho chứa) hoặc tiêu chuẩn PCCC được nâng cấp mà hệ thống không được điều chỉnh, hệ thống có thể không còn phù hợp với rủi ro hiện tại.

Nguyên nhân & Hậu quả:

• Công năng công trình thay đổi nhưng hệ thống chữa cháy không được đánh giá lại.

• Tiêu chuẩn an toàn cháy nổ được cập nhật mà hệ thống chưa điều chỉnh.
  Hậu quả: Hệ thống dễ bị từ chối nghiệm thu hoặc trong sự cố cháy không đáp ứng yêu cầu – làm thất thoát lớn về người và tài sản.

Cách khắc phục:

• Mỗi khi công trình thay đổi sử dụng, cần thực hiện đánh giá lại rủi ro và công năng – nếu cần, thiết kế bổ sung hoặc thay đổi hệ thống chữa cháy.

• Cập nhật hồ sơ thiết kế, bản vẽ as-built và hồ sơ sửa đổi.

• Lưu trữ đầy đủ các chứng từ kiểm định, nghiệm thu để phục vụ kiểm tra sau này.

Kết luận hệ thống chữa cháy tự động

Hệ thống chữa cháy tự động – dù là dạng sprinkler, khí, bọt hoặc các dạng đặc biệt – chỉ thực sự hiệu quả khi được thiết kế chính xác, thi công đúng kỹ thuật và vận hành, bảo trì đúng quy trình.

Sáu sai lầm phổ biến đã trình bày ở trên — từ việc lựa chọn hệ thống không phù hợp, lắp đặt sai piping, bỏ qua bảo trì, van bị đóng, thiếu đào tạo nhân sự cho đến không điều chỉnh khi thay đổi công năng — đều có thể làm giảm hoặc mất khả năng bảo vệ của hệ thống.

Thay vì xem hệ thống chữa cháy chỉ là thiết bị kỹ thuật, hãy coi đó là chiến lược sống còn cho toàn bộ công trình. Khi thực hiện đúng các bước khắc phục từ sớm, bạn sẽ nâng cao khả năng bảo vệ con người và tài sản – đồng thời giảm thiệt hại về pháp lý, tài chính và rủi ro. Đối với mỗi công trình, đầu tư vào thiết kế – lắp đặt – bảo trì hệ thống chữa cháy tự động là không thể thiếu.

Với hơn 10 năm kinh nghiệm trong sản xuất và thi công  ống gió, cửa gió, van gió, tủ điện, thang máng cáp, tủ pccc. Thành An cam kết mang đến cho khách hàng giải pháp đồng bộ, đạt chuẩn quốc tế, tiết kiệm năng lượng và an toàn tuyệt đối.

Thông tin liên hệ với chúng tôi: