Bài viết
Hệ Thống Cấp Khí Tươi Ống Gió – Giải Pháp Tối Ưu Cho Công Trình Công Nghiệp
Th9
Hệ thống cấp khí tươi bằng ống gió là giải pháp quan trọng để đảm bảo chất lượng không khí, an toàn lao động và hiệu suất vận hành cho công trình công nghiệp. So với việc lấy gió tươi cục bộ hay phụ thuộc hoàn toàn vào hệ thống điều hòa, việc áp dụng Dedicated Outdoor Air System (DOAS) kết hợp Energy Recovery Ventilator (ERV) mang lại hiệu quả vượt trội.
Bài viết này, Công ty Thành An sẽ cùng bạn tìm hiểu chi tiết nguyên lý, tiêu chuẩn, lợi ích, thiết kế ống gió cũng như các lưu ý kỹ thuật khi triển khai hệ thống cấp khí tươi bằng ống gió cho nhà xưởng, kho hoặc nhà máy.
Hệ thống cấp khí tươi ống gió là gì và gồm những gì?
Hệ thống cấp khí tươi ống gió (Ventilation Ducted Fresh Air System) là giải pháp đưa không khí ngoài trời đã qua xử lý — lọc, gia nhiệt/giải nhiệt, khử ẩm hoặc hồi nhiệt — vào không gian sử dụng thông qua mạng lưới ống gió.
Các thành phần chính gồm:
- Bộ xử lý khí tươi (DOAS hoặc rooftop OA unit).
- ERV/HRV (hồi nhiệt, hồi năng lượng nếu cần).
- Bộ lọc khí (từ lọc thô G đến lọc tinh M, F hoặc HEPA tùy yêu cầu).
- Quạt cấp/hút.
- Ống gió cách nhiệt.
- Van điều tiết.
- Hụp thoát nước ngưng.
- Hệ thống điều khiển (BMS hoặc hệ điều khiển cục bộ).
Ghi chú tiêu chuẩn:
- Thiết kế lưu lượng gió tươi thường tham chiếu theo ASHRAE 62.1 và TCVN 5687 (tiêu chuẩn Việt Nam về thông gió và điều hòa không khí) để đảm bảo hiệu quả trong công trình công nghiệp.
Tại sao nên dùng hệ thống ống gió (DOAS/ERV) cho công trình công nghiệp?
Tách chức năng – tiết kiệm năng lượng, linh hoạt vận hành
DOAS xử lý riêng không khí tươi theo lưu lượng cố định trong khi hệ thống AHU/chiller/VRV chỉ tập trung xử lý tải nhiệt bên trong. Khi kết hợp ERV, hệ thống có thể thu hồi năng lượng từ khí thải để giảm tải cho hệ thống làm lạnh/nóng, giúp tiết kiệm điện năng đáng kể. Đây là giải pháp vận hành tối ưu cho nhà máy, kho và các công trình công nghiệp quy mô lớn.
Cải thiện chất lượng không khí, an toàn môi trường làm việc
Không khí tươi sau khi qua hệ lọc được phân phối vào khu vực sản xuất giúp loại bỏ bụi, tạp chất và khí thải công nghiệp. Điều này đặc biệt quan trọng tại nhà xưởng có bụi, hơi hóa chất hoặc môi trường yêu cầu kiểm soát IAQ để đảm bảo sức khỏe cho công nhân.
Kiểm soát ẩm, ngăn ngừa ngưng tụ
DOAS có thể làm khô hoặc làm ẩm không khí tươi về mức tối ưu trước khi đưa vào hệ thống, từ đó hạn chế tình trạng ngưng tụ trong ống gió, giảm nguy cơ nấm mốc, gỉ sét hoặc hư hỏng thiết bị.
Tiêu chuẩn & quy định cần tham chiếu
- ASHRAE 62.1: Quy định phương pháp tính lưu lượng gió tươi và yêu cầu IAQ cho công trình công nghiệp, thương mại.
- TCVN 5687:2024: Tiêu chuẩn quốc gia về thông gió và điều hòa không khí, áp dụng cho nhà xưởng, kho, công trình sản xuất tại Việt Nam.
- SMACNA / ASHRAE Handbook / local codes: Tài liệu tham chiếu cho thiết kế ống gió, tốc độ khí, tổn thất áp, cách bọc và nối bích phù hợp.
Thiết kế ống gió cho hệ cấp khí tươi – những yếu tố kỹ thuật chính
Xác định lưu lượng và phân vùng cấp gió
Trước tiên, cần xác định chính xác lưu lượng khí tươi theo tiêu chuẩn ASHRAE hoặc TCVN. Lưu lượng này phụ thuộc vào số lượng người sử dụng không gian, mật độ máy móc, loại hình sản xuất hoặc tính chất công trình (văn phòng, nhà xưởng, trung tâm thương mại…).
Sau đó, hệ thống được phân vùng cấp gió rõ ràng, mỗi khu vực có van gió điều chỉnh riêng để dễ dàng kiểm soát và tiết kiệm năng lượng. Thiết kế phân vùng còn giúp duy trì chất lượng không khí đồng đều, tránh hiện tượng nơi thừa – nơi thiếu khí tươi.
Kích thước ống và tổn thất áp
Ống gió có thể thiết kế dạng tròn, vuông hoặc chữ nhật tùy vị trí lắp đặt và yêu cầu kỹ thuật. Việc tính toán kích thước cần đảm bảo vận tốc gió phù hợp (thường 2,5 – 5 m/s trong ống chính và thấp hơn trong ống nhánh) để giảm tiếng ồn và hạn chế tổn thất áp.
Đồng thời, kỹ sư phải tính bù tổn thất cục bộ tại các co, cút, chạc, miệng gió để hệ thống không vượt quá áp suất thiết kế, từ đó đảm bảo hiệu quả vận hành của quạt cấp gió.
Xem thêm: Ống gió tròn Thành An , Ống gió vuông Thành An
Bảo ôn và chống ngưng tụ
Để ngăn hiện tượng đọng sương trên bề mặt, ống gió cần được bọc cách nhiệt với độ dày phù hợp (thường 25 – 50 mm). Các mối nối phải được xử lý kín khít bằng keo chuyên dụng hoặc băng dính cách nhiệt.
Với ống đi xuyên qua tường, sàn hoặc khu vực yêu cầu PCCC, phải sử dụng thêm vật liệu chống cháy, chống lan truyền lửa theo tiêu chuẩn. Giải pháp này không chỉ bảo vệ kết cấu mà còn giúp hệ thống hoạt động ổn định, an toàn.
Vị trí lấy gió và kiểm soát ô nhiễm
Miệng lấy gió tươi cần đặt ở vị trí thoáng, tránh xa nguồn khí thải, khu chứa rác, bãi tập kết hàng hoặc khu vực xe tải, xe máy thường xuyên ra vào. Khoảng cách lấy gió tối thiểu theo tiêu chuẩn phải cách cửa xả ít nhất 8 – 10 m để ngăn khí thải hồi lưu.
Ngoài ra, hướng gió tự nhiên và cao độ lắp đặt cũng cần tính toán kỹ để đảm bảo chất lượng không khí đầu vào luôn đạt yêu cầu.
Tích hợp hồi nhiệt và hồi năng lượng
Trong các hệ thống hiện đại, việc sử dụng thiết bị hồi nhiệt/ hồi năng lượng (ERV/HRV) là giải pháp tối ưu để tiết kiệm điện năng. Thiết bị này cho phép trao đổi nhiệt giữa luồng khí cấp và khí thải, giúp giảm tải cho hệ thống điều hòa, đồng thời vẫn duy trì được lưu lượng khí tươi cần thiết.
Khi thiết kế, cần tính toán công suất trao đổi, cân bằng áp suất hai bên và đảm bảo thiết bị có khả năng chống bám bẩn, chống đóng băng trong môi trường khắc nghiệt. Đây là yếu tố then chốt để hệ cấp khí tươi đạt hiệu suất cao và vận hành bền vững.
Lắp đặt, vận hành và bảo trì – checklist thực tiễn
- Kiểm tra và lựa chọn cấp lọc khí phù hợp (từ G4 đến HEPA tùy nhu cầu). Thay lọc định kỳ.
- Cân chỉnh quạt, kiểm tra lưu lượng đạt theo thiết kế. Sử dụng VSD cho quạt để tiết kiệm điện.
- Đảm bảo hệ thống thoát nước ngưng hoạt động tốt, có độ dốc và bẫy nước phù hợp.
- Kiểm định rò rỉ khí, cân bằng gió (air balancing) sau khi lắp đặt.
- Vệ sinh coil, gioăng, bộ trao đổi năng lượng định kỳ để duy trì hiệu suất.
- Đo IAQ (CO₂, VOC, độ ẩm) để điều chỉnh lưu lượng và lịch bảo dưỡng.
Ưu – nhược điểm & khi nào nên áp dụng
Ưu điểm:
- Cải thiện IAQ, giảm bụi và ô nhiễm công nghiệp.
- Tiết kiệm điện năng nhờ ERV, vận hành thông minh với BMS.
- Đáp ứng yêu cầu an toàn lao động và tiêu chuẩn pháp lý.
Nhược điểm/rủi ro:
- Chi phí đầu tư ban đầu cao hơn so với thông gió cơ bản.
- Nếu thiết kế kém có thể gây ngưng tụ, tiếng ồn, phân phối khí không đều.
- Cần bảo trì định kỳ để duy trì hiệu quả.
Khi nên áp dụng:
- Nhà máy có nhiều công nhân làm việc liên tục.
- Khu vực xử lý hóa chất nhẹ, kho chứa hàng yêu cầu IAQ.
- Công trình cần kiểm soát độ ẩm hoặc hạn chế nhiễm bẩn.
- Doanh nghiệp mong muốn tiết kiệm năng lượng, tăng tuổi thọ thiết bị.
Kết luận – Lựa chọn và bước triển khai đề xuất
Hệ thống cấp khí tươi bằng ống gió (DOAS + ERV) là giải pháp tối ưu cho công trình công nghiệp muốn cân bằng giữa chất lượng không khí, an toàn lao động và hiệu quả năng lượng. Để triển khai thành công, cần thực hiện theo các bước:
- Khảo sát tải IAQ thực tế và môi trường sản xuất.
- Tham chiếu các tiêu chuẩn ASHRAE 62.1 và TCVN 5687.
- Thiết kế ống gió theo SMACNA/ASHRAE, tính toán lưu lượng và tổn thất áp hợp lý.
- Chọn thiết bị ERV đúng công suất và tính năng.
- Lập kế hoạch vận hành, bảo trì chi tiết.
Với kinh nghiệm hơn 10 năm trong lĩnh vực sản xuất và thi công hệ thống ống gió HVAC, ống gió chống cháy, tủ điện, thang máng cáp, … Thành An cam kết cung cấp các sản phẩm chất lượng cao, đúng tiêu chuẩn kỹ thuật, đáp ứng tốt cho cả các dự án dân dụng và công nghiệp.
Thông tin liên hệ với chúng tôi:
