Bài viết

Tủ Điện Tổng Có Vai Trò Gì? Những Lưu Ý Khi Lắp Đặt Và Sử Dụng

Posted on 04/09/202504/09/2025 by ADmin

04
Th9

Tủ điện tổng là trung tâm của hệ thống điện, đảm bảo phân phối và bảo vệ nguồn điện an toàn cho toàn bộ công trình. Thiết bị giúp kiểm soát phụ tải, hạn chế sự cố và duy trì hoạt động ổn định. Để phát huy hiệu quả, quá trình lắp đặt và vận hành cần tuân thủ đúng tiêu chuẩn kỹ thuật, từ lựa chọn vật tư, thiết kế đến sử dụng. Bài viết sẽ làm rõ vai trò và lưu ý quan trọng khi lắp đặt tủ điện tổng, nhằm đảm bảo an toàn và tối ưu chi phí.

Tổng quan tủ điện tổng

Tủ điện tổng (Main Switchboard – MSB hoặc Main Distribution Board – MDB) được xem như “trái tim” của toàn bộ hệ thống điện hạ áp trong các công trình công nghiệp, thương mại và dân dụng.

Thiết bị này có nhiệm vụ tiếp nhận nguồn điện trực tiếp từ trạm biến áp, máy phát điện dự phòng hoặc lưới điện quốc gia, sau đó thực hiện các chức năng quan trọng như: đóng cắt, phân phối, bảo vệ và giám sát nguồn điện trước khi truyền tải đến các tủ phân phối nhánh (DB), tủ điều khiển động cơ (MCC), tủ chuyển nguồn (ATS), hệ thống lưu điện (UPS)…

Một tủ điện tổng được thiết kế và lắp đặt đạt chuẩn không chỉ giúp hệ thống vận hành an toàn, liên tục mà còn hỗ trợ kiểm soát tải, giảm thiểu rủi ro sự cố điện, đồng thời đảm bảo sự ổn định cho toàn bộ hoạt động của công trình. Ngoài ra, MSB/MDB còn cho phép dễ dàng mở rộng khi nhu cầu công suất tăng, góp phần tối ưu chi phí đầu tư và vận hành, đồng thời kéo dài tuổi thọ cho toàn bộ hệ thống điện.

Cấu tạo chính của tủ điện tổng (MSB/MDB)

Vỏ tủ và cấp bảo vệ IP

• Vật liệu: chế tạo từ thép sơn tĩnh điện hoặc inox, độ bền cao, khả năng chống ăn mòn tốt.

• Kiểu thiết kế: dạng module hoặc khối liền tùy theo yêu cầu công trình.

• Cấp bảo vệ IP: theo tiêu chuẩn IEC 60529, phản ánh khả năng chống bụi và nước (IP4X, IP54, IP65…). Môi trường càng khắc nghiệt thì cấp IP cần càng cao, tuy nhiên chi phí và yêu cầu tản nhiệt cũng tăng theo.

Xem thêm: Vỏ tủ điện Thành An sản xuất theo yêu cầu.

Thanh cái (Busbar)

• Làm từ đồng hoặc nhôm, thiết kế dựa trên dòng điện định mức và khả năng chịu ngắn mạch.

• Thanh cái được bố trí riêng cho các cực L1, L2, L3, N và PE, có màu sắc ký hiệu theo quy chuẩn quốc tế để thuận tiện đấu nối và kiểm tra.

Thiết bị đóng cắt – bảo vệ chính

• Sử dụng ACB hoặc MCCB đạt chuẩn IEC 60947-2, lựa chọn theo dòng định mức, khả năng cắt và đặc tính bảo vệ.

• Trang bị dao cách ly hoặc cầu dao để cô lập mạch an toàn khi cần bảo trì.

Bảo vệ chống sét lan truyền (SPD)

• Lắp đặt SPD các cấp (Type 1, 2 hoặc 3) nhằm bảo vệ hệ thống và thiết bị trước sự cố quá áp do sét hoặc đóng cắt.

Hệ thống đo lường – điều khiển – giám sát

• Bao gồm: đồng hồ đo V/A/kWh, biến dòng (CT), rơ-le bảo vệ, bộ điều khiển và thiết bị truyền thông để kết nối với hệ thống BMS/SCADA.

• Giúp cảnh báo sự cố, giám sát dữ liệu năng lượng và tối ưu vận hành.

Ngăn cách bên trong (Forms of separation)

• Thiết kế Form 1 đến Form 4, tùy theo mức độ an toàn và yêu cầu bảo trì.

• Việc ngăn cách thanh cái, thiết bị và ngõ ra hạn chế lan truyền sự cố và đảm bảo vận hành chọn lọc.

Tiêu chuẩn – quy chuẩn áp dụng

• IEC/TCVN 61439: tiêu chuẩn cho tổ hợp thiết bị đóng cắt và điều khiển hạ áp, bao gồm thiết kế, thử nghiệm và nghiệm thu.

• TCVN 7447 (IEC 60364): quy định về thiết kế – lắp đặt hệ thống điện hạ áp, nối đất, bảo vệ chống điện giật.

• IEC 60529: quy định phân cấp bảo vệ IP cho vỏ tủ.

• IEC 60947-2/3: tiêu chuẩn cho MCCB/ACB và dao cách ly.

• IEC 61643-11: tiêu chuẩn thiết bị chống sét lan truyền.

Vai trò của tủ điện tổng trong công trình

• Phân phối và quản lý nguồn: Tủ điện tổng tiếp nhận điện từ trạm biến áp hoặc lưới điện, phân phối đến các nhánh qua thiết bị đóng cắt bảo vệ riêng.
• Bảo vệ an toàn hệ thống: Phối hợp bảo vệ chọn lọc giúp ngắt đúng điểm sự cố, tránh lan rộng và giảm thiểu mất điện diện rộng.
• Đảm bảo độ tin cậy: Trang bị chống sét lan truyền, cấp IP phù hợp và bố trí ngăn cách giúp hệ thống hoạt động liên tục và an toàn.
• Đo lường – giám sát năng lượng: Theo dõi và phân tích dữ liệu điện năng, từ đó tối ưu tải, giảm tổn hao và kiểm soát chi phí vận hành.

12 lưu ý khi thiết kế và lắp đặt tủ điện tổng

1. Xác định phụ tải và dự phòng mở rộng: tính toán công suất, dòng thanh cái, khả năng chịu ngắn mạch; dự phòng 20–30% cho mở rộng.

2. Chọn cấp bảo vệ IP phù hợp: IP3X–IP4X cho môi trường khô sạch, IP54–IP65 cho môi trường bụi ẩm hoặc ngoài trời.

3. Lựa chọn thiết bị đạt chuẩn IEC 60947: đảm bảo khả năng cắt, phối hợp chọn lọc.

4. Bố trí thanh cái và ngăn cách hợp lý: chọn Form 2/3/4 để nâng cao an toàn.

5. Nối đất và trung tính đúng chuẩn: dùng thanh PE/N riêng, tiết diện phù hợp, màu ký hiệu theo quy ước.

6. Chống sét lan truyền: lắp SPD tại tủ tổng và các nhánh quan trọng.

7. Điều kiện lắp đặt và thông gió: phòng khô thoáng, tránh hơi ăn mòn, bố trí thông gió tự nhiên hoặc cưỡng bức.

8. Đấu nối cáp an toàn – gọn gàng: chọn đầu cos đúng tiết diện, siết lực chuẩn torque, bố trí gọn và đánh nhãn rõ ràng.

9. Sơ đồ nguyên lý và nhật ký kỹ thuật: dán single-line tại cửa tủ, lập nhật ký vận hành – bảo trì.

10. Thử nghiệm – nghiệm thu: thực hiện đầy đủ các kiểm tra theo IEC/TCVN 61439.

11. Tích hợp đo đếm – giám sát từ xa: hỗ trợ kết nối BMS/SCADA để theo dõi và cảnh báo.

12. An toàn thao tác: thực hiện quy trình LOTO, chỉ cho phép nhân sự được huấn luyện vận hành.

Hướng dẫn lựa chọn tủ điện tổng cho dự án

• Theo kiến trúc hệ thống: sơ đồ cấp nguồn (một nguồn, song song, máy phát, UPS…).

• Theo đặc điểm tải: với tải động cơ, biến tần, UPS cần chú ý méo hài và dòng khởi động.

• Theo mức ngắn mạch: quyết định chọn thiết bị ACB/MCCB có khả năng cắt phù hợp.

• Theo môi trường lắp đặt: nhà xưởng, kho bụi, ngoài trời hoặc ven biển cần IP và vật liệu đặc biệt.

• Theo yêu cầu quản lý năng lượng: cần đo lường và truyền thông để tích hợp hệ thống quản lý tòa nhà (BMS).

Vận hành & bảo dưỡng: bí quyết tăng tuổi thọ tủ điện tổng

• Bảo trì định kỳ (6–12 tháng): vệ sinh, siết lại bulông, kiểm tra thanh cái.

• Kiểm tra nhiệt: dùng camera nhiệt phát hiện điểm nóng.

• Thử nghiệm bảo vệ: test ACB/MCCB, kiểm tra liên động, đo cách điện.

• Giám sát dữ liệu: theo dõi dòng điện, hệ số công suất, sự kiện trip để tối ưu tải và lập lịch bảo trì.

Kết luận vai trò tủ điện tổng

Tủ điện tổng (MSB/MDB) giữ vai trò trung tâm của hệ thống điện hạ áp, đảm bảo nguồn điện được phân phối an toàn, ổn định và liên tục cho toàn bộ công trình. Việc lựa chọn đúng chủng loại, lắp đặt và bảo trì đúng chuẩn không chỉ giúp giảm thiểu sự cố, mà còn tối ưu chi phí vận hành lâu dài.

Tại Thành An, với kinh nghiệm hơn 10 năm trong lĩnh vực sản xuất ống gió, cửa gió, van gió, vỏ tủ điện, thang máng cáp, … Thành An cam kết cung cấp các sản phẩm chất lượng cao, đúng tiêu chuẩn kỹ thuật, đáp ứng tốt cho cả các dự án dân dụng và công nghiệp.

Thông tin liên hệ với chúng tôi: